Wie zijn verleden niet kent , heeft geen toekomst. Deze gevleugelde uitspraak past zeker bij dit overzicht van 50 jaar gidsenwerking. De ongeveer 90 huidige gidsen maken de toekomst uit van de tweede grootste West-Vlaamse gidsenkring. Wat vandaag echter gerealiseerd is , kon onmogelijk zonder de werkkracht, het lef, de creativiteit en de intellectuele bagage van de stichters, de leden bestuurders en gidsen uit de vorige vijf decennia. Dit -zeker niet volledige- historische overzicht hoopt u daarvan te overtuigen. Bewust is geopteerd om zo weinig mogelijk cijfers, tabellen en statistieken te laten spreken maar eerder een ' historia' in zijn letterlijke betekenis te brengen. Een verhaal van geëngageerde mensen met een passie voor stad en streek.

 

In maart 1938 richtte het Ieperse Syndicaat voor Initiatieven een gidsencursus in. Dertig lessen, vier uur per week. De inrichters konden rekenen op de steun van de burgemeester Vanderghote en de kennis van 'lokaal beroemde' figuren als Julien Anthony, Alfred Caenepeel, M. Deraedt. Belangrijk was ook de steun vanuit het Sint- Vincentiuscollege ( principaal Verhaeghe en priester-leraren De Brie en Gadeyne) Aan het einde van de- overigens volledig Nederlandstalige- cursus werden officiële diploma's uitgereikt. Er werden geen taalproeven afgenomen. De Franstalige krant ' Le Sud' was daar behoorlijk verbolgen over omdat de Franse en Engelse toeristen aldus in de kou zouden blijven staan of moesten rekenen op de goodwill van een toevallig anderstalige gids. Veel zal er in de volgende jaren door die gidsen niet zijn opgetreden, want algauw stond een andere ' Führer' op de markt en onder de Menenpoort!

 

De kiem van onze gidsenkring moet wel in Brugge gezocht worden. In 1962/63 ontstond in de Gidsenbond (aldaar actief sedert 1926) enige onenigheid. Enkele gidsen en cultuurminnende personaliteiten kwamen wellicht minder aan de bak en stichtten uiteindelijk een nieuwe gidsenvereniging. De statuten van de nieuwe 'West-Vlaamse Gidsenkring ' verschenen op 28 februari 1963 in Het Staatsblad. Het was duidelijk dat zij - vooral onder impuls van Frans Vromman, de eerste voorzitter,- van meet af aan een provinciale werking op poten wilden zetten. Er kwamen cursussen in Brugge , Ieper, Veurne en Kortrijk( sept. 1963 - juni 1964). De getuigschriften voor de geslaagde examinandi werden erkend door het Ministerie van Onderwijs.

 

In november 1963 ontstond in Ieper enige verwarring. De pers maakte melding van ' een normaalleergang voor kunstvorming en toeristische kennis van het natuur-en stedenschoon van Ieper, Poperinge, Heuvelland ( het Westland), ingericht door de West-Vlaamse Gidsenkring. Merkwaardig werd dit initiatief enige dagen later in de pers ontkend en liet men weten dat (ook) De Gidsenbond Brugge en West-Vlaanderen een cursus inrichtten. Ondertussen werden door De Gidsenkring in de Ieperse binnenstad al folders verspreid met praktische schikkingen voor hun cursus!

 

Aldus startte op zat. 23 november 1963 een gidsencursus vanuit de West-Vlaamse Gidsenkring .Wat later ook één vanuit de Gidsenbond. Wie op het adres in Brugge inschreef, werd cursist van de Gidsenkring( eerste les in de Rotaryzaal van Hostellerie Saint- Nicolas en de rest in het Merghelynckmuseum) Wie in de Ieperse Dienst Toerisme betaalde, was cursist van de Gidsenbond!( lessen in de ontvangstzaal van NV Picanol) Beide cursussen stelden dezelfde voorwaarden( o.a. min lager middelbaar onderwijs en liefst de geschiedenis van België vooraf opfrissen, leeftijd geen probleem: de jongste was 16 jaar en de oudste 65 . De kostprijs was dezelfde 200 frank of 150 frank voor studenten en leden van een culturele vereniging. Ter vergelijking : een toenmalige gidsbeurt( in Brugge) werd gehonoreerd aan 100 frank per uur met een minimumprestatie van twee uur.

 

Het Ieperse stadsbestuur wenste buiten de ' Brugse 'ruzie te blijven en toeristisch attaché Roland Annoot hield wijselijk contact met de tweelingcursus en hield zo twee ijzers in het vuur.

 

Uit de cursus Gidsenkring( van 23/11/1963 tot 09/05/1964) ontstond de afdeling Ieper/ Poperinge/ Westland van de vzw West-Vlaamse Gidsenkring. De diplomauitreiking op 23 mei 1964 (16 geslaagden op oorspronkelijk 64 ingeschrevenen) gebeurde door burgemeester Dehem in het voorlopige stadhuis (kasselrijgebouw). Op 13 juni 1964 greep de officiële /officieuze stichtingsvergadering en bestuursverkiezing plaats. Uit de cursus Gidsenbond ontstond wat later de heemkundige kring Iepers Kwartier . Voorzitter werd daar D. Masure.

De twee verenigingen bakenden hun terrein af en coördineerden hun activiteiten. Ze hadden zelfs in elkaars bestuur een contactman. ( M. Vansuyt ging naar de bestuursvergaderingen van het I.K. en D. Masure naar de bestuursbijeenkomsten van de Gidsenkring.) Van een kruisbestuiving gesproken!! Wie toch letterlijk en figuurlijk meer brood zag in het gidsen werd lid van de Gidsenkring.

Het allereerste bestuur zag er dus als volgt uit: ( na contacten met Roland Annoot over de praktische gang van zaken)

Voorzitter: Albrecht Vergheynst

Ondervoorzitter-penningmeester: Willy Tillie

Secretaris: Marcel Decorte ( wat later zou hij de gidsbeurtenverdeling op zich nemen, M. Vansuyt volgde hem op als secretaris)

Andere bestuursleden: Ludwina Willaert, Roger Andries, Michel Vansuyt.

 

Voor 'The founding fathers en mother' lag de gidsenweg helemaal open.

 

Een jaar later nam W. Tillie ontslag om zich meer te concentreren op de Poperingse heemkring en Roger Andries werd ondervoorzitter en Marguerite Petit penningmeester.

 

Aldus was de eerste gidsentrein met veel enthousiasme vertrokken. Hun eerste vooral gelegenheidsopdrachten waren in het begin sterk verbonden met grote herdenkingen en tentoonstellingen. Om de belangrijkste te noemen: 1965 de 50-jarige herdenking van de Doodstrijd van Ieper. In 1967 de openstelling van het stadhuis , 1968 tentoonstelling over Koningin Astrid in het Merghelynckmuseum. Van een vast omschreven toeristisch aanbod was blijkbaar nog geen sprake! In 1969 telde men in Ieper 40 gidsbeurten. Bij het 20-jarig bestaan groeide dit tot 415 gidsbeurten. Het lijkt nogal evident dat in die periode de jarenlange en nog steeds goeie samenwerking met de toeristische dienst Ieper ontstaan is. Deze nauwe samenwerking evolueerde gestaag in kwaliteit onder de toeristische diensthoofden Jan Breyne, Johan Martin en -vandaag nog steeds aan het roer- Peter Slosse.

 

Wie het als voorzitter 28 jaar lang volhoudt, heeft ongetwijfeld zijn stempel gedrukt op de werking van onze vereniging. Vol dynamisme en met een strakke leiding zorgde M.V. met een relatief beperkt bestuur voor een ongelooflijke dynamiek. Vooral zijn roots in Wijtschate en een voorliefde voor het oorlogsverhaal typeerden hem. Michel kon bv. de Eerste Wereldoorlog in Heuvelland ' kogel per kogel' vertellen. Zijn voorliefde en studiewerk daarrond resulteerden dan ook in een aantal gewaardeerde publicaties: bv 'De militaire begraafplaatsen van W.O I in Vlaanderen, e.a.

 

Door de sterke democratisering van het toerisme kregen wij toen meer en meer nood aan stevig opgeleide gidsen. Tijdens zijn 'bewind' werden maar liefst zes gidsencursussen ingericht, waaronder de eerste gidsencursus in Poperinge ( okt.1972/ juni 1973). In de hoppestad was het culturele leven en de toeristische activiteit , dank zij de inbreng van de lokale gidsen tot grote bloei gekomen. De Poperingse gidsenschare moest dus uitgebreid worden om de specifieke troeven van de stad te etaleren. Van toen af sprak men van Gidsenkring Ieper/Poperinge/Westland. Marcel Delanote werd daar de eerste lokale 'president'. In 1980 /81 greep daar al de derde officiële cursus plaats. De Poperingse kern van de gidsenkring begon zich hier duidelijk te profileren en wou zeker niet ' achter' blijven tgo. grote 'zus' Ieper. Kinderen en keikoppen samen!

 

Het is bovendien onvoorstelbaar hoeveel belangrijke gebeurtenissen, culturele activiteiten mogelijk waren of ondersteund werden door de leden van de gidsenkring I/P/W. Enkele merkwaardige uitschieters ter illustratie.

 

Op 3 april 1972 waren meer dan 100 leden van onze kring aanwezig op de opening van de Historische Evocatie ' Frauenlob' in Wijtschate (met dank aan wijlen meester Becquart!). Het toeristische belang van de site Bayernwald vandaag is er een gevolg van! In 1983 werkten tal van gidsen mee aan de historische evocatie van het Beleg van Ieper (1383). Het gigantische schaakbord op de Ieperse markt, de aanval op de Leeuwentoren en de paters in het Lapidarium roepen bij een aantal oudere gidsen nog nostalgische herinneringen op. In die jaren ontstond ook de traditie om telkens weer mee te werken aan de organisatie van Open Monumentendag, de toen jaarlijkse Kattenstoet, de Poperingse Ommegang en de Hoppestoet. Ook tijdens het pausbezoek aan Ieper in mei 1985 waren talrijke gidsen bij de organisatie betrokken.

 

Vanaf 1987 /1988 groeide ook een grotere belangstelling voor de uitbouw van ons vestingpatrimonium. De lokale overheid wou dat per se ontsluiten . De restauratie van de Leeuwentoren en de toegankelijkheid van enkele souterrains hebben wij zeker helpen verwezenlijken. Vooral de inzet en gedrevenheid voor dit project van wijlen bestuurslid en later kortstondig voorzitter Valère Priem kunnen moeilijk onderschat worden. In de stedelijke commissie voor het vestingpatrimonium zou ons toenmalig bestuurslid P. Deldaele wat later de fakkel overnemen. In de realisatie van de volledige ontsluiting van het vestinglandschap speelde onze kring wel een heel performante rol. De huidige vestingroute is toch één van de pluimen op onze hoed.

 

Bij het 25-jarig bestaan hadden wij al een traditie opgebouwd ivm de organisatie van meer dan tweehonderd geleide eendagstrips of meerdaagse uitstappen voor onze leden. Als je bij wijze van vb een 20-tal eendagstrips naar Parijs organiseert, kon de lichtstad voor ons geen onbekende meer zijn. De Vogezen , Kent, Londen, Luxemburg , Trier, Mannheim passeerden de revue! Ook Frans- Vlaanderen lag (ligt) ons nauw aan het hart. Het was dan ook evident dat wijlen Hugo Dewulf en collega Jhon Mestdagh daarvoor algauw in het bestuur kwamen. In dit verband vermeldde M. Vansuyt in een bijdrage uit 1988 van de 'W-VL Gidsenkring' dat er in 25 jaar werking bijna 200 dia-avonden en voordachten werden gebracht!! Je zou van minder naast je schoenen lopen!!

 

Een dergelijk dynamische werking had natuurlijk gevolgen voor het ledenbestand en het aantal gidsen. In 1980 stonden er 370 leden op de teller , tien jaar later iets meer dan 500!

 

Na de gidsencursus van 1986 stonden er 74 leden-gidsen op de rol in Ieper en Poperinge samen, waarvan een 12-tal bestuursleden. Nogal evident in dit verhaal werd de redactie en de verspreiding van onze ' Gidsenkroniek Westland'. De eerste nummers verschenen nog onder de vleugels van de prov. koepel als een gestencild blaadje. Vanaf 1972 verscheen het tijdschrift ongeveer maandelijks en in juni 1977 bracht de redactie met enige trots het 100ste nummer uit. Vanaf 1980 ging de uitgave met zijn tijd mee (via een vast logo, gedrukte versie, gekleurde kaft en een gedigitaliseerde kleurendruk vandaag).

Het ontslag van M.Vansuyt in 1997 kwam aan de ene kant toch vrij onverwacht aan. Alhoewel, er was toch al wat vroeger een zekere onenigheid gerezen tussen een aantal bestuursleden en de 'president'. Wellicht snakten sommigen naar een meer democratischer werking en besluitvorming in het bestuur. Of men wou gewoon vernieuwing... In ieder geval liet de ontslagnemende voorzitter een bloeiende vereniging na - en dat was toch voor een (groot) deel zijn verdienste.

 

De aanloop naar de 21ste eeuw beloofde aldus een boeiende tijd te worden, waar behoorlijk wat vernieuwingen op stapel stonden.

 

Na het ontslag van M. Vansuyt bleef het bestuur niet bij de pakken zitten. De Nestor van de raad van bestuur V. Priem werd bereid gevonden om tijdelijk (hoogstens 1 jaar) de fakkel over te nemen. Ondertussen werkten een paar bestuursleden- onder impuls van Roger Verbeke en I. Woussen een steviger statuut en/of huishoudelijk reglement uit. Blijkbaar was daar nood aan. In december 1998 werd Bertin Quaghebeur als kersverse voorzitter voorgesteld aan de algemene vergadering. Een Poperingenaar van geboorte, maar wonend en werkend als leraar in Ieper: een betere combinatie was niet mogelijk, de middeleeuwse tegenstellingen ten spijt. Wat later kwam F. Rambour in het bestuur; hij zou de nieuwe secretaris worden, zodat de zware taak van de penningmeester-secretaris-kroniekverantwoordelijke I. Woussen wat ontlast werd.(dec. 1998) Deze hardwerkende duizendpoot had al in 1988 het secretariaat en de redactie van de kroniek van Jan Annoot overgenomen. Vanaf 1998 kwam daar nog het penningmeesterschap bij. Tot begin 2005 zou Ivan onze balansen maken en onze 'rijkdommen' beheren. Ondertussen zit onze 'gezonde' kas al bijna 10 jaar in de veilige handen van Frank Gunst.

 

In de werking van onze kring had de nieuwe voorzitter B.Q. een heel sterke inbreng. Bij zijn afscheid is er toen gesproken over DE TWAALF WERKEN VAN BERTIN QUAGHEBEUR . Enkele realisaties ter illustratie.

 

1999: Na enkele maanden voorzitterschap wou hij een meer democratische werking van het bestuur. De uitbreiding van het bestuur tot 16 personen moest zorgen voor een betere taakverdeling en specifieke verantwoordelijkheden. Een nieuwe secretaris en later ook penningmeester startten de vernieuwing in het dagelijks bestuur.

2000: Het millenniumjaar! Het moment voor nieuw bloed bij de gidsen. De vergrijzing dreigde! De gemiddelde leeftijd steeg onrustwekkend, zonder daarom te spreken van oude knarren. Een nieuwe gidsencursus werd op poten gezet. Hoeveel zaterdagen offerden hij en de secretaris daaraan op?? Met trots kon Bertin dan in mei 2001 de 24 nieuwe gidsen hun diploma overhandigen.

 

2002: 'Een tijdschrift uitgeven is geen sinecure' dacht Bertin. Daarom werd die taak losgekoppeld van het titanenwerk van I.Woussen. En zo toverde Bertin Oswald Gryson uit zijn hoed, die de redactie een tiental jaar lang behartigde. Vandaag berust de eindredactie bij M. Storme.

 

2004: Ook vanuit de T.D. kwam er toen vraag naar vernieuwing in het toeristische aanbod. Bertin gaf stimulansen om nieuwe gidsbeurten op poten te zetten. Sneukelrouten , delicatessenprocessie, bezoek aan de Poorterij, een steengoed idee. Zelfs vrouwenwandelingen en straatnamen kregen een plaats in ons aanbod .Toen al groeide de idee om een nachtwacht door het middeleeuwse Ieper op pad te sturen. Chris Beel zou het wat later effectief realiseren.

 

2007: Toen bewees hij ook dat investeren in kwaliteit hem nauw aan het hart lag. Toen investeerden we fors in de nieuwe lay-out van de kroniek. Daarvoor keek hij niet op een cent. Zodoende is onze uitgave nu wellicht het paradepaardje van alle provinciale gidsentijdschriften. Een andere primeur voor dit jaar was het beperkt publiceren van advertenties in de kroniek. Door die sponsoring kregen we meer financiële ademruimte, zodat de lidgelden al meer dan 10 jaar stabiel blijven. Daardoor kregen we soms een euforische penningmeester. Tot op vandaag blijft dit een financiële meevaller.

 

2009: Beter laat dan nooit. Uiteindelijk verschenen wij ook op het internet. Nu staan wij dus nog altijd wereldwijd te pronk op www.gidsenkringieper.be. En ondertussen ook op Facebook.